Amerika Birleşik Devletleri'ne iltica başvurusunda bulunmak, birinin hayatındaki en ciddi kararlardan biridir. Kararın temelinde ise ABD göçmenlik yasalarının tanıdığı, kişinin kendi ülkesine dönmesi halinde uğrayacağından haklı olarak korktuğu "zulüm" tehlikesi yatar. Ancak her türlü zorluk veya tehlike, iltica için geçerli bir sebep sayılmaz. Başvurunuzun başarılı olabilmesi için, yaşadığınız veya yaşayacağınızdan korktuğunuz zulmün, yasalarla tanımlanmış beş koruma gerekçesinden en az birine dayanması gerekir.
Kapsamlı rehberimizde, beş yasal temeli, gerçek hayattan senaryolarla altı başlık altında detaylandırarak, hangi durumların iltica kapsamında değerlendirilebileceğini anlamanıza yardımcı olacağız. Amacımız, size bir "sebep listesi" sunmak değil, hukuki çerçeveyi netleştirmektir.
Çok Önemli Yasal Uyarı: Makale, genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde yasal tavsiye niteliği taşımaz. Her iltica davası benzersizdir ve kendi özel koşulları içinde değerlendirilmelidir. Başvurunuzu yapmadan önce mutlaka deneyimli bir göçmenlik avukatından profesyonel destek almanız, davanızın başarısı için kritik öneme sahiptir. Sürecin tüm adımlarını öğrenmek için ana rehberimiz olan ABD'ye İltica Başvurusu Nasıl Yapılır? yazımızı okuyabilir ve durumunuza özel bir değerlendirme için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
ABD Göçmenlik Yasalarına Göre İltica Sebepleri
Bir iltica davasının kabul edilebilmesi için, zulmün aşağıdaki beş temel nedenden birine bağlı olması gerekir. Biz ilgili nedenleri, en sık karşılaşılan senaryolarla birlikte 6 başlık altında inceleyeceğiz.
1. Irk Sebebiyle Zulüm
Temel Tanım: Kişinin, belirli bir etnik kökene veya ırksal gruba mensup olması nedeniyle hedef alınmasıdır. Her zaman devlet tarafından doğrudan yapılmayabilir; devletin, toplumdaki diğer grupların zulmüne karşı sizi koruyamaması veya korumayı reddetmesi de bu kapsama girer.
Sık Karşılaşılan Senaryolar:
- Belirli bir etnik gruba yönelik devlet destekli şiddet veya soykırım politikaları.
- Sistemik ayrımcılık; ırkınız nedeniyle eğitim, iş, barınma gibi temel haklardan mahrum bırakılmanız.
- Devletin göz yumduğu veya teşvik ettiği, çoğunluk grubun azınlık ırksal gruba yönelik saldırıları ve şiddet eylemleri.
Kanıtlamanız Gerekenler: Sadece o ırka mensup olmanız yeterli değildir. Uğradığınız veya korktuğunuz zararın doğrudan ırkınızla bağlantılı olduğunu kanıtlamalısınız.
2. Din Sebebiyle Zulüm
Temel Tanım: Kişinin inandığı din, mezhep veya inanç sistemi nedeniyle baskı görmesi, ya da tam tersi, hiçbir dine inanmadığı (ateizm vb.) için hedef alınmasıdır.
Sık Karşılaşılan Senaryolar:
- Belirli bir dine inanmanın veya ibadet etmenin yasaklanması.
- Devlet tarafından zorla din değiştirmeye zorlanma.
- Dini semboller taşıdığı veya dini vecibeleri yerine getirdiği için kişinin hapsedilmesi, işkence görmesi veya öldürülme tehlikesiyle karşı karşıya kalması.
- Kutsal mekanlara yapılan saldırılara devletin göz yumması veya saldırıları desteklemesi.
Kanıtlamanız Gerekenler: İnancınız (veya inançsızlığınız) nedeniyle kişisel olarak hedef alındığınızı ve devletin sizi koruyamadığını göstermeniz gerekir.
3. Milliyet Sebebiyle Zulüm
Temel Tanım: Milliyet sebebiyle zulüm terimi, sadece vatandaşlık anlamına gelmez. Aynı zamanda kişinin etnik, dilsel veya kültürel kimliğini de kapsar. Bir ülkede azınlık durumundaki bir etnik gruba veya milliyete mensup olmak bu kapsama girebilir.
Sık Karşılaşılan Senaryolar:
- Bir ülkede yaşayan belirli bir milliyetten insanların (örneğin Kürtler, Uygurlar, Rohinyalar) dillerini konuşmalarının, kültürlerini yaşamalarının engellenmesi ve bu sebeple baskı görmeleri.
- Kişinin, ait olduğu milliyet nedeniyle vatandaşlık haklarından mahrum edilmesi veya "istenmeyen kişi" ilan edilmesi.
Kanıtlamanız Gerekenler: Milliyetiniz veya etnik kimliğinizin, size yönelik zulmün ana nedeni olduğunu kanıtlamalısınız.
4. Siyasi Görüş Sebebiyle Zulüm
Temel Tanım: Kişinin sahip olduğu veya sahip olduğunun düşünüldüğü (atfedilen siyasi görüş) bir siyasi fikirden dolayı zulüm görmesidir. İltica davalarında en sık görülen gerekçelerden biridir.
Sık Karşılaşılan Senaryolar:
- Muhalif bir siyasi partiye üye olmak, gösterilere katılmak veya hükümeti eleştiren yazılar yazmak.
- Gazeteci, aktivist veya insan hakları savunucusu olarak faaliyet göstermek.
- Hükümetin, sizin aktif bir muhalif olmamanıza rağmen, aileniz veya çevreniz nedeniyle size muhalif bir siyasi görüş "atfetmesi" ve bu nedenle sizi hedef alması.
- Zorunlu askerliği vicdani veya siyasi nedenlerle reddetmek ve dolayısıyla orantısız cezalara çarptırılmak.
Kanıtlamanız Gerekenler: Hükümetin eylemlerinin, sizin siyasi görüşlerinize bir tepki olduğunu ve bunun basit bir cezai takibattan öte, bir zulüm olduğunu göstermeniz gerekir.
5. Belirli Bir Sosyal Gruba Üyelik: Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliği (LGBTQ+)
Temel Tanım: "Belirli bir sosyal grup", toplum tarafından ortak bir özelliğe sahip ve farklı bir grup olarak tanınan insanları ifade eder. LGBTQ+ bireyler, ABD iltica hukukunda ilgili tanıma giren en belirgin gruplardan biridir.
Sık Karşılaşılan Senaryolar:
- Eşcinsel ilişkilerin yasa dışı olduğu ve hapis gibi cezalarla cezalandırıldığı bir ülkede yaşamak.
- Cinsel yönelimi veya cinsiyet kimliği nedeniyle aile, toplum veya devlet tarafından şiddete, dışlanmaya veya "düzeltme terapisi" gibi uygulamalara maruz kalmak.
- Devletin, LGBTQ+ bireylere yönelik şiddet olaylarını soruşturmayı reddetmesi veya failleri koruması.
Kanıtlamanız Gerekenler: Cinsel yönelim veya cinsiyet kimliğinizin toplumda sizi belirli bir grup haline getirdiğini ve dolayısıyla hedef alındığınızı kanıtlamalısınız.
6. Belirli Bir Sosyal Gruba Üyelik: Aile İçi Şiddet ve Toplumsal Baskı
Temel Tanım: İltica hukukunun en karmaşık ve sürekli gelişen alanlarından biridir. Genellikle, kişinin cinsiyeti veya aile içindeki konumu gibi değiştirilemez özellikleri nedeniyle hedef alınması ve devletin bu kişiyi koruyamaması durumlarını kapsar.
Sık Karşılaşılan Senaryolar:
- Devletin etkili bir koruma sağlamadığı, sistematik aile içi şiddet mağduru kadınlar.
- Kadın sünneti (FGM) gibi "geleneksel" adı altında yapılan zararlı uygulamalara maruz kalma veya maruz kalma tehlikesi.
- Zorla evlendirilme veya "namus cinayetleri" gibi toplumsal baskılara karşı devletin koruma sağlamaması.
Kanıtlamanız Gerekenler: Benzer davalarda, yaşadığınız zararın kişisel bir suçtan öte, belirli bir sosyal gruba (örneğin, "ülkesindeki ataerkil düzene karşı koyan kadınlar") üye olduğunuz için gerçekleştiğini ve devletin sizi korumak konusunda "isteksiz veya yetersiz" olduğunu göstermek kritik öneme sahiptir. İlgili yasal çerçeveyi daha detaylı anlamak için Amerika'ya Gitmenin Yolları hakkındaki genel rehberimize de göz atabilirsiniz.
Artık iltica başvurunuzun olası hukuki temellerini anladığınıza göre, bir sonraki ve en önemli adım, bu sebepleri resmi bir başvuruya dönüştürmektir. Tüm sürecin kalbinde yer alan form hakkında bilgi almak için Form I-589 Doldurma Rehberimizi mutlaka okuyun.
Sıkça Sorulan Sorular
Evet, sunabilirsiniz. Hatta çoğu zaman, zulüm birden fazla nedene (örneğin hem siyasi görüş hem de dini inanç) dayanabilir. Tüm geçerli sebepleri başvurunuzda belirtmek davanızı güçlendirebilir.
Sıraladığımız liste en sık karşılaşılan örnekleri içerir. Önemli olan, sizin durumunuzun yasada belirtilen beş ana kategoriden (ırk, din, milliyet, siyasi görüş, sosyal grup üyeliği) birine uyup uymadığıdır. "Belirli bir sosyal grup" tanımı geniş ve yoruma açık olduğu için, durumunuzun bu kapsama girip girmediğini bir avukatla değerlendirmeniz en doğrusudur.
Hayır. Genel suç oranlarının yüksekliği, iç savaş durumu (sizi kişisel olarak hedef almadıkça) veya ekonomik zorluklar, tek başlarına iltica sebebi sayılmaz. İltica, size özel olarak yöneltilmiş, belirli bir nedene dayalı zulüm korkusunu gerektirir.
Zulüm, basit ayrımcılık veya tacizden daha fazlasıdır. Hayatınıza veya özgürlüğünüze yönelik bir tehdit, ciddi fiziksel veya psikolojik zarar, işkence gibi ağır insan hakları ihlallerini içerir. Geçmişte zulüm yaşadıysanız bunu kanıtlamanız veya gelecekte yaşayacağınıza dair haklı bir korkunuz ("well-founded fear") olduğunu göstermeniz gerekir.
Eğer size zarar veren grup hükümet dışı bir aktör ise, iltica alabilmeniz için hükümetin ilgili gruba karşı sizi korumak konusunda "isteksiz veya yetersiz" olduğunu kanıtlamanız gerekir.
Bir partiye üyelik belgesi, katıldığınız protestolardan fotoğraflar, yazdığınız eleştirel yazılar, sosyal medya paylaşımları, hakkınızda çıkan haberler veya hakkınızdaki tutuklama emirleri gibi belgelerle kanıtlayabilirsiniz.
Kimse sizden cinsel hayatınızı "kanıtlamanızı" beklemez. Önemli olan, kimliğiniz konusunda samimi ve tutarlı bir ifade vermeniz, kimliğinizi ülkenizde nasıl yaşadığınızı veya yaşayamadığınızı ve bu nedenle ne gibi zorluklarla karşılaştığınızı anlatmanızdır.
Hiçbir sebep "garanti" değildir. En güçlü dava, sizin kişisel hikayenizin gerçekliği, tutarlılığı ve sunduğunuz kanıtlarla ne kadar iyi desteklendiğine bağlıdır. En önemli şey, davanızın doğru hukuki çerçeveye oturtulmasıdır.
Eğer başka bir güvenli üçüncü ülkede kalıcı bir statüye (mültecilik gibi) sahipseniz, ABD'ye iltica başvurusu yapmanız genellikle engellenir ("firm resettlement bar").
Deneyimli bir avukat, sizin tüm hikayenizi dinler, elinizdeki kanıtları inceler ve durumunuza en uygun ve yasal olarak en güçlü olan iltica gerekçesini veya gerekçelerini belirleyerek davanızı bu strateji üzerine inşa eder.
